Skóra noworodków i niemowląt wymaga szczególnej pielęgnacji, zwłaszcza gdy dodatkowo zmaga się z atopią. W porównaniu do skóry dorosłych, u najmłodszych dzieci jest ona znacznie bardziej podatna na podrażnienia, wysuszenie. Atopia to uwarunkowana genetycznie skłonność do alergii. Objawia się zaczerwieniem, swędzeniem oraz pieczeniem skóry. W pielęgnacji skóry najmłodszych dzieci warto zwrócić uwagę na odpowiedni dobór kosmetyków, zarówno tych do mycia, kąpieli, jak i do smarowania skóry. Kosmetyki dla noworodków i niemowląt powinny być łagodne, pozbawione zbędnych konserwantów i dobrane właściwie do potrzeb najmłodszych.

Skóra noworodków i niemowląt – podstawowe zasady pielęgnacji

Skóra noworodków i niemowląt charakteryzuje się większą wrażliwością w porównaniu do skóry dorosłych. Wynika to między innymi z nie w pełni wykształconej bariery lipidowej naskórka, co czyni go cieńszym i bardziej podanym na uszkodzenia. Skóra najmłodszych dzieci przypomina budową i właściwościami skórę dorosłych po ukończeniu około 2 lat. Wśród istotnych różnic wymienia się również mniejszą ilość gruczołów potowych oraz mniejszą produkcję barwnika – melaniny. Co to oznacza? Różnice te wpływają na gorszą termoregulację. Dlatego też tak łatwo może dojść do przegrzania ciała u najmłodszych. Mniejsza zawartość melaniny skutkuje zwiększoną wrażliwością i podatnością skóry na promieniowanie UV. Nie w pełni wykształconej zdolności do regulowania temperatury ciała sprzyja również większy stosunek powierzchni ciała noworodka, niemowlęcia do jego masy. Z tej przyczyny dochodzi do szybszej utraty ciepła lub jego pochłaniania.

Wśród najważniejszych zasad pielęgnacji skóry noworodków i niemowląt wymienia się:

  • stosowanie odpowiednich kosmetyków, przeznaczonych dla noworodków i niemowląt;
  • unikanie zbyt częstych i długich kąpieli, które mogą sprzyjać wysuszeniu skóry (kąpiel noworodka powinna być krótka - zazwyczaj 5-10 minut);
  • odpowiednia temperatura otoczenia (zwłaszcza podczas snu);
  • odpowiedni poziom wilgotności powietrza;
  • odpowiedni ubiór – dostosowany do warunków pogodowych, temperatury otoczenia.

Właściwy ubiór noworodków i niemowląt jest bardzo ważny. Należy wybierać tkaniny przewiewne, wykonane z naturalnych materiałów, o odpowiednim rozmiarze. Jest to istotne, gdyż nieodpowiednio dobrane ubrania mogą drażnić delikatną skórę maluszka.

Jak kąpać noworodka i niemowlę?

Odpowiedź brzmi – niezbyt często, choć dla niektórych rodziców może to wydawać się nieoczywiste.  W pierwszych miesiącach życia wystarczy, że umyjemy maluszka co drugi, trzeci dzień. Dlaczego jest to tak ważne? Po pierwsze nie jest to konieczne, chyba że dziecko ubrudzi się czy też spoci. Zbyt częste mycie skóry najmłodszych dzieci może wpłynąć niekorzystnie na rozwój mikroflory bakteryjnej i upośledzić naturalne mechanizmy obronne skóry. Poza tym, zbyt częste kąpiele mogą również prowadzić do wysuszenia skóry noworodka, niemowlęcia. W kwestii wyboru odpowiedniego środka myjącego, do kąpieli należy pamiętać o doborze właściwego kosmetyku do potrzeb skóry. Oznacza to, że niektóre dzieci – których skóra nie jest problematyczna, potrzebują delikatnej pielęgnacji w postaci mydeł, płynów, żeli do mycia/do kąpieli. Produkty te powinny mieć proste składy, bez dodatkowych substancji konserwujących, zapachowych czy też powierzchniowo czynnych. Istotne jest by zwrócić dodatkowo uwagę na informacje, umieszczone na etykiecie produktu czy był on testowany na oddziale neonatologicznym i czy jest tym samym przeznaczony dla najmłodszych dzieci. 

Na zwrócić uwagę wybierając kosmetyki dla najmłodszych? W szczególności na skład, który powinien być pozbawiony takich substancji jak:

  • SLS i SLES – substancje powierzchniowo czynne, mogą wykazywać działanie drażniące i zaburzać barierę ochronną skóry; 
  • parabeny – substancje konsewrujące: methylparaben, ethylparaben, isopropylparaben, propylparaben, beznylparaben czy butylparaben; mogą odpowidać za reakcje alericzne;
  • PEG i PPG – glikole polietylenowe i polipropylenowe;
  • filtry chemiczne – mogą wykazywać działanie drażniące i uczulające;
  • fenoksyetanol – substancja o działaniu bakteriobójczym; 
  • trietanolamina (TEA) – substancja o potencjalnym działaniu drażniącym i rakotwórczym.

W pielęgnacji skóry noworodków i niemowląt ważną rolę pełni także odpowiednia temperatura wody, w której kąpiemy dziecko. Nie powinna być ona zbyt niska oraz zbyt wysoka. Przyjmuje się za optymalną wartość temperaturę 33-34 stopnie Celsjusza, co uchroni dziecko przed nadmiernym wychłodzeniem czy też przegrzaniem. Istotne jest także, z tych samych powodów, zapewnienie odpowiedniej temperatury pomieszczenia, w której kąpiemy maluszka. 

 

 

A co po kąpieli? 

Jak postępować, gdy noworodek lub niemowlę zostanie wykąpany? W pierwszej kolejności należy osuszyć skórę, używając w tym celu ręcznika wykonanego z naturalnych materiałów – bawełny, bambusa. Nie należy pocierać skóry dziecka, jedynie delikatnie przykładać ręcznik do ciała. Czy po każdej kąpieli należy używać kremów/balsamów do smarowania ciała? Otóż nie, chyba, że nasze dziecko zmaga się ze skórą problematyczną, na przykład atopową. Wówczas stosując odpowiednią pielęgnację należy złagodzić ewentualny świąd, zaczerwienienie czy też pieczenie. W sytuacji, gdy dziecko jest zdrowe nie trzeba stosować kosmetyków do ciała po każdej kąpieli. Wystarczy 1-2 razy w tygodniu, zwłaszcza jeżeli skóra potrzebuje nawilżenia. Zazwyczaj środki dodawane do kąpieli w zupełności są wystarczające. Wyjątek stanowi skóra okolicy pieluszkowej, na którą należy zwrócić szczególną uwagę. Z uwagi na ciągły kontakt z moczem i kałem, miejsce to jest podatne na podrażnienia. Dlatego też w przypadku skłonności do odparzeń należy każdorazowo smarować skórę kremem pielęgnacyjnym. 

Pielęgnacja skóry atopowej u niemowląt – jak wybrać odpowiedni kosmetyk?

Zarówno w drogeriach jak i aptekach są dostępne różne produkty emolientowe dla noworodków i niemowląt. Różnią się producentem, ceną, postacią oraz składnikami aktywnymi. W celu wyboru odpowiedniego produktu warto zasięgnąć opinii farmaceuty, lekarza czy też kosmetologa. Kosmetyki dla najmłodszych dzieci nie powinny zawierać sztucznych barwników, substancji zapachowych, a także konserwantów. Ich działanie powinno być łagodne. Zadaniem emolientów jest nawilżenie i natłuszczenie atopowej skóry, w celu skutecznego złagodzenia podrażnień wrażliwej skóry, a także działanie przeciwświądowe. Jakie substancje aktywne mogą zawierać emolient? Wśród nich wymienia się między innymi:

  • substancje okluzyjne – ich rola polega na tworzeniu na powierzchni skóry warstwy, która zabezpieczy skórę przed utratą wody;
  • substancje uzupełniające lipidy;
  • humektanty – substancje zatrzymujące wodę w organizmie.

Do substancji okluzyjnych, stosowanych w emolientach zaliczamy chociażby kwasy tłuszczowe. Substancji uzupełniających lipidy w naskórku zaliczamy trójglicerydy, ceramidy oraz kwas linolowy. Rolę humektantów mogą pełnić kwas hialuronowy, mocznik i glicerol. Często w skład emolientów dla noworodków i niemowląt wchodzą również substancje wzmacniające skórę, takie jak olej ze słodkich migdałów, witamina E, wosk jojoba, oleje makadamia, arganowy i z awokado. 

W jakich postaciach występują emolienty dla noworodków i niemowląt? Może wybrać z pośród kostek myjących do ciała, emulsji do kąpieli, olejków myjących, żeli do mycia, kremów, balsamów oraz sprayów do ciała.

Pielęgnacja skóry noworodków i niemowląt jest ważnym elementem opieki nad dzieckiem. Skóra noworodków i niemowląt jest delikatna i wrażliwa, dlatego wymaga szczególnej uwagi. Wybierając kosmetyki odpowiednie dla dzieci, należy pamiętać, że każde dziecko jest inne. W związku z czym potrzeby jego skóry mogą być indywidualne i różne. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub problemów skórnych, zawsze warto skonsultować się z pediatrą, neoanatologiem oraz farmaceutą, kosmetologiem.