Kolka niemowlęca jest bardzo częstą przyczyną zgłaszania się rodziców do lekarza. Występuje u ok. 10-40% niemowląt1. Dolegliwości rozpoczynają się między 3. dniem a 3. tygodniem życia, najczęściej w 2. tygodniu, i trwają zwykle do 3 miesiąca życia2.

Jak poznać, że dziecko ma kolkę jelitową?

Objawami kolki jelitowej jest jej nagły początek i koniec bez wyraźnej przyczyny poprawy stanu dziecka2. Aby stwierdzić kolkę należy zaobserwować: napady grymaszenia, rozdrażnienia lub płaczu rozpoczynające się i kończące bez określonej przyczyny, trwające co najmniej 3 godziny w ciągu doby, pojawiające się przez minimum 3 dni w tygodniu, przez co najmniej tydzień, przy jednoczesnym prawidłowym rozwoju dziecka1.

Napad kolki rozpoczyna się zwykle w godzinach popołudniowych lub wieczornych, często towarzyszy mu zaczerwienienie twarzy, podkurczanie nóżek i wzdęcie brzucha, a niekiedy także większa ilość wydalanych gazów. Pojawiają się u zdrowego dziecka, które nie jest ani głodne, ani przegrzewane3.

Przyczyny kolki jelitowej u niemowląt.

Przyczyny kolki niemowlęcej nie są do końca poznane. Prawdopodobnie do jej wystąpienia mogą przyczyniać się1,3: niedojrzałość przewodu pokarmowego, zaburzenia perystaltyki jelit, nieprawidłowa technika karmienia, połykanie powietrza w czasie jedzenia, przeciążenie przewodu pokarmowego niemowlęcia w wyniku spożywania przez dziecko stosunkowo dużej ilości pokarmu w porównaniu z jego masą ciała, nietolerancja pokarmowa, zaburzenia flory jelitowej, nadmierne wytwarzanie gazów jelitowych, nadmiar bodźców zewnętrznych czy przenoszenie na dziecko niepokoju rodziców.

Kolka, czy coś innego?

Pod maską kolki niemowlęcej mogą ukrywać się także inne choroby, które objawiają się bólem brzucha, np.: alergie pokarmowe (najczęściej alergia na białka mleka krowiego), nietolerancja laktozy czy refluks żołądkowo-przełykowy1. U niemowlęcia z objawami kolki należy przede wszystkim spróbować znaleźć przyczynę objawów, a dopiero w przypadku wykluczenia chorób podjąć próbę leczenia objawowego2.

Co robić, gdy dziecko cierpi na kolkę?

Nie ma nadal skutecznego leku, który pozwalałby całkowicie wyeliminować kolkę. Celem wszelkich podejmowanych działań jest jedynie zmniejszenie jej nasilenia. Najpierw warto spróbować najprostszych metod: sprawdzić, czy dziecko nie jest przegrzane (optymalna temperatura w pomieszczeniu powinna wynosić 20–21°C), czy nie ma kontaktu z dymem z papierosów, ograniczyć nadmierną ilość bodźców z otoczenia (światło, hałas). Skuteczne mogą okazać się: delikatny masaż brzuszka lub pleców i łagodne kołysanie.

Kolka a dieta niemowlaka

Jeżeli opisane powyżej działania nie łagodzą objawów kolki, można przez tydzień na próbę zmienić sposób żywienia. U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym poprawę może przynieść zastosowanie mieszanki mlekozastępczej (hydrolizatu białka). Jeżeli po tygodniu nie nastąpi wyraźna poprawa w zachowaniu dziecka, należy powrócić do normalnej diety. Nie zaleca się prewencyjnego stosowania diety bezlaktozowej i bezmlecznej u matki karmiącej (poza przypadkami uzasadnionego podejrzenia alergii na białka krowiego u dziecka). Aler­ge­ny prze­ni­ka­ją do mle­ka ko­bie­ce­go, jed­nak nie udo­wod­nio­no wpły­wu eli­mi­na­cji z die­ty ko­bie­ty kar­mią­cej skład­ni­ków po­ten­cjal­nie aler­gi­zu­ją­cych na ry­zy­ko roz­wo­ju aler­gii u zdro­we­go nie­mow­lę­cia. Więk­szość diet eli­mi­na­cyj­nych sto­so­wa­nych bez wska­zań nie ma ra­cjo­nal­ne­go uza­sad­nie­nia i może pro­wa­dzić do nie­do­bo­rów skład­ni­ków od­żyw­czych u mamy. Pomocne może okazać się unikanie przez mamę karmiącą kawy, przypraw oraz papierosów.  Nie ma natomiast podstaw do przerywania karmienia piersią z powodu kolki niemowlęcej4,5.  Jeżeli objawy wskazujące na kolkę utrzymują się warto zawsze rozważyć wizytę u lekarza lub poradzić się farmaceuty  i zastosować dostępne w aptece środki na kolkę. Mogą to być np. preparaty probiotyczne (zawierające żywe, pożyteczne bakterie mlekowe), w których skład wchodzi szczep Lactobacillus reuteri. U niektórych dzieci ulgę mogą przynieść herbatki ziołowe zawierające koper, miętę i cukier3, substancje powierzchniowo czynne (symetykon) czy leki regulujące motorykę przewodu pokarmowego (trimebutyna)1.

 

  1. Jastrzębska I., Kolka niemowlęca, Pediatria po Dyplomie, 2013.06., Kolka niemowlęca
  2. Czerwionka-Szaflarska M., Gawryjołek M., Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 6, 408–41
  3. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/73436,kolka-u-niemowlat-niepokoj-i-placz, dostęp 02.05.2022
  4. Bor­szew­ska-Kor­nac­ka M., Rach­tan-Ja­nic­ka J., We­so­łow­ska A., So­cha P., Wiel­goś M., Żu­kow­ska-Ru­bik M., Paw­lus B. Sta­no­wi­sko Gru­py Eks­per­tów w spra­wie za­le­ceń ży­wie­nio­wych dla ko­biet w okre­sie lak­ta­cji. Stan­dar­dy Me­dycz­ne Pe­dia­tria, 2013, t. 10, s. 265-279
  5. Järvi­nen K. M. i wsp. Role of Ma­ter­na eli­mi­na­tion diets and hu­man milk IgA in the de­ve­lop­ment of cow’s milk al­ler­gy in the in­fants. Clin Exp Al­ler­gy, 2014, 44, 1, s. 69-78;