Ból zatok to sytuacja, w której wyściółka Twoich zatok staje się zapalona i obrzęknięta, co prowadzi do nieprzyjemnego uczucia związanego z boleścią nosa, skroni, a nawet całej twarzy. Ból zatok zazwyczaj ustępuje samoistnie po kilku tygodniach, jednak warto dowiedzieć się, jak załagodzić objawy bólu zatok i szybciej pokonać jego źródło.

Czym są zatoki?

Twoje zatoki to wypełnione powietrzem przestrzenie za czołem i na kościach policzkowych, które są połączone z wewnętrzną stroną Twojego nosa. Lekarze nie wiedzą, jaka jest główna rola zatok. Prawdopodobnie istnieje wiele powodów ich istnienia. Należą do nich zmniejszenie ciężaru czaszki i utrzymywanie ciepłego i wilgotnego powietrza, którym oddychasz.

Ból zatok jest w głównej mierze efektem infekcji zatok, gdy płyn gromadzi się w wypełnionych powietrzem kieszonkach w twarzy (zatokach). To nagromadzenie płynu umożliwia rozwój zarazków, które dalej prowadzą do rozwoju choroby i nasilenia objawów.

Rodzaje bólu zatok

Ból zatok można podzielić na czas trwania objawów oraz jego natężenie. Infekcja zatok może przebiegać w krótkim czasie, ale jego objawy są bardziej uciążliwe oraz związane z dodatkowymi symptomami lub przewlekłe (trwające przez długi czas).

Ostre zapalenie zatok to zapalenie zatok, które całkowicie ustępuje po okresie 12 tygodni. Większość ludzi jednak czuje się lepiej w ciągu czterech tygodni, gdyż działanie środków na zatoki znacznie przyspiesza regenerację oraz działa leczniczo na wirusy lub bakterie będące źródłem infekcji. Ostre zapalenie zatok może być wywołane przez infekcję wirusową, taką jak przeziębienie.

Przewlekłe zapalenie zatok to zazwyczaj zapalenie zatok, które trwa dłużej niż 12 tygodni. Często zaczyna się jak ostre zapalenie zatok, ale w wyniku nieleczonej infekcji stan się nie poprawia, a objawy mogą ulec osłabieniu z czasowymi atakami. Dodatkowym czynnikiem chorobotwórczym w przypadku tego typu bólu zatok mogą być alergie. Szczególnie te, w których alergeny przenoszone są drogą kropelkową.

Niektórzy ludzie mają powtarzające się nawroty bólu zatok – nawet cztery w ciągu roku. Jest to tak zwane nawracające zapalenie zatok. W tych przypadkach konieczne jest wprowadzenie do leczenia środków ułatwiających oddychanie oraz pomagających na katar.

Co towarzyszy bólowi zatok?

Główne objawy zapalenia zatok to ból i uczucie ucisku na twarzy. Jeśli masz ostre zapalenie zatok, ból może być znacznie bardziej uporczywy niż w przypadku przewlekłego zapalenia zatok i wiązać się dodatkowo z katarem, gorączką oraz ogólnym osłabieniem. W przypadku podwyższonej temperatury ciała (powyżej 38 st. C) konieczne jest przyjęcie środków przeciwgorączkowych.

To, gdzie pojawia się ból i ucisk, zależy od tego, która z Twoich zatok jest dotknięta. Możesz zauważyć ból w:

  • czole;
  • górnej części szczęki, zębów i policzków;
  • między i za oczami.
  • Inne objawy towarzyszące bólowi zatok mogą obejmować:
  • zatkany lub duszny nos;
  • zielony lub żółty śluz wypływający z nosa;
  • zmiany w Twoim węchu;
  • gorączka (podwyższona temperatura);
  • kaszel;
  • nieprzyjemny oddech;
  • ogólne złe samopoczucie.

Wirusowe i bakteryjne zapalenie zatok często dają te same objawy. Może być bardziej prawdopodobne, że masz bakteryjne zapalenie zatok, jeśli:

Twoje objawy trwają dłużej niż 10 dni;

  • masz kolorowy śluz z nosa;
  • ból jest bardzo silny i występuje w jednym miejscu (np. nad zębami i szczęką);
  • masz wysoką temperaturę (gorączkę);
  • objawy ustąpiły na jakiś czas, a następnie powróciły.

Samodzielne leczenie zatok

Ostre zapalenie zatok zazwyczaj ustępuje samoistnie po 2–3 tygodniach. Możesz czuć się jak przy przeziębieniu, które trwa dłużej niż zwykle. Wiele możesz jednak zrobić sam, aby złagodzić objawy lub skrócić czas trwania infekcji.

Weź dostępne bez recepty środki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub ibuprofen. Złagodzą one ból i ewentualną gorączkę. Jeśli nos jest bardzo zatkany, możesz spróbować użyć sprayu do nosa o działaniu odkrztuszającym. Powinnaś jednak stosować go tylko przez trzy do czterech dni, by nie podrażnić nosa i nie wysuszyć zbytnio śluzówki. Ponadto warto przepłukać nos ciepłym roztworem wody z solą fizjologiczną. Obowiązkowo należy natomiast pić dużo płynów i dużo odpoczywać, szczególnie wtedy gdy z bólem zatok związana jest podwyższona temperatura i osłabienie.

Powikłania wynikające z przewlekłego bólu zatok

Ostre zapalenie zatok zazwyczaj ustępuje samoistnie, nie powodując żadnych problemów. Czasami jednak objawy nie ustępują i staje się ono przewlekłym zapaleniem zatok. Do rzadkich powikłań ostrego zapalenia zatok należą:

  • zakażenie tkanki miękkiej wokół oka – Twoja powieka może stać się czerwona, bolesna i obrzęknięta;
  • zakażenie kości w Twojej twarzy – możesz odczuwać ból, a Twoja twarz może być wrażliwa;
  • zakażenie mózgu lub jego okolic – możesz mieć silny ból głowy, sztywny kark, wysoką temperaturę lub być chory (wymiotować).

Wyżej wymienione powikłania mogą mieć poważne konsekwencje i znacznie wpłynąć na codzienne życie, znacznie wpływając na jakość życia. Możesz mieć problemy ze snem i czuć się bardzo zmęczony. Może być Ci trudno pracować lub cieszyć się czasem spędzonym z rodziną. Celem uniknięcia tak poważnych objawów warto wprowadzić profilaktykę oraz działać objawowo na pojawiający się ból zatok odpowiednimi środkami na zatoki dostępnymi w aptece.

Zapobieganie bólu zatok i infekcji górnych dróg oddechowych

W prosty sposób można obniżyć ryzyko zachorowania na zapalenie zatok, stosując kilka prostych środków na przeziębienia oraz katar, a także podstawowe zasady higieny. Do głównych środków zapobiegawczych bólu zatok zaliczyć można:

  • dokładne mycie rąk, zwłaszcza po kontakcie z osobą, która źle się czuje;
  • ograniczenie lub rzucenie palenia i unikanie zadymionych miejsc oraz obszarów o dużym zanieczyszczeniu powietrza;
  • unikanie wszelkich wyzwalaczy alergii, które masz.