Wkładki domaciczne, nazywane także spiralami domacicznymi, stanowią jedną z popularnych metod antykoncepcji długoterminowej, o wysokiej skuteczności (około 99%). Stosowanie spirali wewnątrzmacicznej stanowi również komfortowe rozwiązanie dla kobiet, ponieważ nie wymaga regularnego zażywania leku, jak w przypadku tabletek antykoncepcyjnych czy krążków dopochwowych. Spirale antykoncepcyjne są wykonane z tworzywa sztucznego i mają kształt litery T. Wyróżnia się dwa rodzaje wkładek domacicznych – hormonalną i niehormonalne.

Wkładka domaciczna hormonalna

Zasada działania wkładki domacicznej hormonalnej opiera się na uwalnianiu hormonu –progestagenu. Metoda ta pozwala na stosowanie bardzo małej dawki dobowej, ponieważ hormon uwalniany jest bezpośrednio do narządu docelowego. Przy dużym stężeniu progestagenu w błonie śluzowej macicy zmniejsza się liczba receptorów estrogenowych i progesteronowych. Endometrium (błona śluzowa, która wyściela błonę macicy) staje się niewrażliwe na estradiol. W efekcie dochodzi do zahamowania jego wzrostu. Dochodzi również do zagęszczenia śluzu szyjkowego, co uniemożliwia przedostanie się plemników przez kanał szyjki macicy. Środowisko miejscowe w macicy i jajowodach hamuje ruchliwość i czynność plemników, zapobiegając zapłodnieniu. U niektórych kobiet może dojść do zahamowania owulacji. Wkładka hormonalna może być stosowana od 3 do 5 lat (w zależności od zaleceń producenta). Może być stosowana zarówno przez nieródki jak i kobiety, które już rodziły.

Wkładka domaciczna niehormonalna (miedziana)

Zasada działania wkładki domacicznej miedzianej opiera się na uwalnianiu jonów miedzi, które wywołują miejscowy odczyn zapalny. W efekcie dochodzi do powstania obrzęku i przekrwienia śluzówki jamy macicy, co uniemożliwia zapłodnienie. Wkładki miedziane uniemożliwiają także prawidłowy ruch plemników i ich przemieszczanie do jajowodów. Uwalniana miedź może mieć także wpływ na same komórki jajowe, zmniejszając ich zdolność do zapłodnienia. W trakcie stosowania wkładki miedzianej dochodzi do zagęszczenia śluzu szyjki macicy, co spowalnia ruch plemników, podobnie jak w przypadku spirali hormonalnej. Wkładkę miedzianą można stosować, w zależności od producenta, przez 5-10 lat. Wkładka miedziana może być założona dopiero po upływie około 6 tygodni po porodzie.

Wkładka domaciczna – przeciwskazania

Wśród przeciwwskazań do założenia wkładki domacicznej wymienia się:

  • zaburzenia zakrzepowo-zatorowe,
  • alergię na miedź,
  • nieprawidłową budowę macicy,
  • choroby nowotworowe układu rodnego,
  • stany zapalne w obrębie miednicy,
  • ciążę,
  • mięśniaki macicy,
  • niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych,
  • nieleczone, nieustabilizowane choroby: cukrzyca, nadciśnienie, zespół metaboliczny.

Zakładanie wkładki domacicznej trwa zwykle kilka minut. Zabieg przeprowadza lekarz ginekolog, który zakłada do pochwy wziernik, a następnie za pomocą aplikatora wsuwa wkładkę ze złożonymi ramionami poprzez szyjkę, aż do macicy, gdzie ta zostaje rozłożona. Zabieg zwykle odbywa się w znieczuleniu miejscowym.