Badania prenatalne są podstawą w trakcie trwania ciąży. Pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych wad rozwojowych (lub genetycznych) płodu i tym samym – dobór odpowiedniej metody prowadzenia ciąży. Dzięki temu lekarze są w stanie niektóre wady wyleczyć na poziomie płodowym lub ograniczyć ich skutki. Pozwalają również rodzicom odpowiednio przygotować się na nadejście malucha. Dzięki badaniom prenatalnym możliwe jest m.in. wykrycie zespołu Downa.

Na czym polegają badania prenatalne? Kiedy je wykonać? Jak się przygotować? Sprawdź!

Badanie prenatalne – co to jest? Czy jest obowiązkowe w ciąży?

Badania prenatalne przeprowadza się w czasie ciąży (jeśli test ciążowy wskaże pozytywny wynik, należy to jeszcze potwierdzić u ginekologa, co jeszcze nie jest badaniem prenatalnym). Dzięki temu lekarze są w stanie ocenić rozwój płodu i wykryć ewentualne nieprawidłowości. Zaleca się ok. 3–4 badania przez cały okres ciąży. Badania prenatalne to przede wszystkim ultrasonografia. W razie konieczności lekarz może zalecić również inne, dodatkowe badania diagnostyczne.

Kiedy wykonać badanie prenatalne?

Pierwsze badanie prenatalne powinno wykonać się pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży. Na tym etapie lekarze są w stanie ocenić szacowane ryzyko wystąpienia wag genetycznych płodu. Kolejne badania umożliwiają już ocenę wad rozwojowych oraz obserwację potencjalnych wad genetycznych.

Na czym polega badanie prenatalne?

Badanie prenatalne to m.in. badanie USG, w trakcie którego lekarz wizualnie ocenia rozwój płodu. USG pozwala uzyskać obraz „na żywo”, dzięki czemu ginekolog może obserwować zachowanie się dziecka w czasie rzeczywistym. Pozwala to na wstępną ocenę funkcjonalności pierwszych struktur. Jednak dopiero późniejsze badania, pozwalają na szerszą ocenę wad wrodzonych – wówczas lekarz może obserwować m.in. pracę serca oraz innych narządów.

Badanie prenatalne 1 trymestr

Badanie prenatalne w 1. trymestrze powinno być wykonane między 11. a 14. tygodniem ciąży. Możliwe jest wówczas wstępne oszacowanie ryzyka rozwoju wad genetycznych. Dzięki temu lekarze są w stanie jak najszybciej podjąć odpowiednie działania.

Badanie prenatalne 2 trymestr

Badanie prenatalne w drugim trymestrze, określane również jako badanie połówkowe, wykonuje się między 20. a 23. tygodniem ciąży. W trakcie badania lekarz wykonuje USG oraz badanie krwi z oznaczeniem:

beta-hCG,

AFP.

Na tym etapie można już rozpoznać konkretne wady rozwojowe, m.in. zespół Downa czy Edwardsa. Lekarz może również rozpoznać wady cewy nerwowej.

Jest to również badanie, podczas którego można poznać płeć dziecka. W tym czasie warto zadbać również o odpowiednią suplementację (ustaloną z lekarzem), np. w postaci suplementu Pueria Duo. W trakcie pierwszego trymestru warto sięgnąć po preparatu Pueria Uno lub zdecydować się na kompleksowe suplementy, przeznaczone do każdego etapu ciąży, np. Solgar Witaminy i minerały prenatalne.

Badanie prenatalne 3 trymestr

Badanie prenatalne w 3. trymestrze jest zwykle tym ostatnim. Wykonuje się je między 28. a 32. tygodniem ciąży. Na tym etapie lekarz ocenia m.in. wagę i wzrost dziecka. Ocenia, czy parametry te są właściwie w odniesieniu do wieku ciąży. Dzięki temu może m.in. już wcześniej podejrzewać niską masę urodzeniową dziecka.

W trakcie 3. badania prenatalnego ginekolog może również stwierdzić niektóre dysfunkcje ciążowe, np. infekcje wewnątrzmaciczne czy niewydolność łożyska. Stany te mogą mieć bezpośredni wpływ na dalszy przebieg ciąży lub sam poród. Z tego też powodu badania prenatalne są ważne na każdym z trzech etapów.

W trakcie trzeciego badania prenatalnego lekarz sprawdza m.in. obwód główki dziecka, długość kości ramiennej itd. (dokonuje pomiarów ukształtowanych struktur anatomicznych). Oprócz tego, w 3. trymestrze zaleca się wykonanie morfologii, badania moczu oraz wymazu z pochwy.

Badanie prenatalne – amniopunkcja. Na czym polega?

O ile podstawowe badania prenatalne są bezinwazyjne, o tyle amniopunkcja narusza tkanki organizmu, dlatego określa się ją badaniem inwazyjnym. Polega ona na pobraniu próbki płynu owodniowego za pomocą igły, co wiąże się z nakłuciem. Amniopunkcję wykonuje się tylko w ramach szerszej dianostyki – m.in. wówczas, gdy lekarze podejrzewają choroby genetyczne. Wykonuje się go również wtedy, gdy mama choruje na toksoplazmę.

Amniopunkcja a ryzyko powikłań

Choć amniopunkcja jest zabiegiem inwazyjnym, to jednocześnie jest bardzo bezpieczna. Ryzyko powikłań po jej wykonaniu wynosi zaledwie 1%. Jej wykonanie możliwe jest dopiero po 16. tygodniu ciąży. Zabieg jest bezbolesny, a do powikłań zalicza się m.in. zakażenia wewnątrzmaciczne, uszkodzenie łożyska czy pęknięcie pęcherza płodowego.

Amniopunkcja powinna być wykonana bezwzględnie również wtedy, gdy wiek matki przekracza 35. rok życia, a ojca – 50.

Badanie prenatalne – jak się przygotować?

Każde badanie prenatalne, bez względu na trymestr, wykonywane jest przez powłoki brzuszne. Badanie prenatalne nie jest przeprowadzane dopochwowo, a pacjentka nie musi się do niego przygotowywać. Wyjątkiem jest pierwsza wizyta, przed którą warto sobie ewentualnie przygotować historię chorobową, gdyż może to być potrzebne podczas wywiadu.

Warto również spisać sobie wcześniej na kartce ewentualne pytania do lekarza, aby pamiętać o nich w trakcie wizyty. Na kolejne badania prenatalne (w 2. i 3. trymestrze), należy zabrać ze sobą książeczkę ciążową. Przed badaniem dobrze jest opróżnić pęcherz, choć nie jest to konieczne.

Wyniki badań prenatalnych – ile się czeka?

Wyniki badania USG są dostępne od razu, natomiast na wyniki pozostałych badań prenatalnych należy trochę poczekać. Wynika to z faktu, iż próbki wysyłane są do laboratorium, gdzie poddaje się je szczegółowej analizie. Czas oczekiwania na wynik różni się w zależności od placówki, średnio może to wynieść od 7. do 21. dni.