Ciąża to wyjątkowy czas dla kobiety, w którym szczególnie powinna dbać o siebie. Jakiekolwiek problemy zdrowotne u mamy, mogą niestety mieć przełożenie na zdrowie dziecka. Stąd tak ważne jest, aby unikać kontaktu z chorymi, zwracać uwagę na przyjmowane pokarmy oraz płyny. Niektórym ciężarnym doskwiera rozwolnienie, czyli biegunka. Biegunka w ciąży może mieć różne przyczyny. Mogą być one związane z fizjologią ciąży lub czynnikami chorobotwórczymi. Ryzyko wystąpienia biegunki wzrasta u kobiet ciężarnych, ponieważ mają one osłabiony układ odpornościowy. Czy biegunka w ciąży stanowi zagrożenie dla zdrowia mamy i dziecka? Jak sobie z nią poradzić? Kiedy udać się do lekarza?

Biegunka – co to takiego? Rodzaje biegunki

Zacznijmy od krótkiego wyjaśnienia czym właściwie jest biegunka, czyli rozwolnienie. O biegunce mówimy wtedy, gdy ilość wypróżnień na dobę wynosi 3 lub więcej. Ponadto, oddawane stolce są luźne – mają płynną lub półpłynną konsystencję. Ze względu na czas trwania biegunki wyróżniamy postać ostrą oraz przewlekłą. O biegunce ostrej mówimy, gdy utrzymuje się do 3 tygodni. Najczęściej ma podłoże bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze. Jeżeli rozwolnienie trwa dłużej niż 3 tygodni to mówimy o biegunce przewlekłej. Jej przyczyny mogą być bardzo różne. By określić etiologię postaci przewlekłej należy wykonać szereg badań, które pozwolą na postawienie właściwej diagnozy. Wśród możliwych przyczyn wymienia się między innymi alergie, nietolerancje pokarmowe, celiakie, zespół jelita drażliwego. Inny podział biegunki uwzględnia czynnik wywołujący rozwolnienie. Wyróżniamy między innymi postać bakteryjną, wirusową, polekową, alergiczną.

Przyczyny biegunki w ciąży

U ciężarnych częściej obserwuje się zaparcia niż biegunki. Z czego to wynika? Przede wszystkim ze zmian hormonalnych. Ucisk na jelita spowodowany rosnącym w macicy płodem także przyczynia się do powstania zaparć. Biegunki w ciąży często występują w pierwszym trymestrze, tuż po zapłodnieniu oraz w ostatnim przed porodem. Są one wynikiem zmian zachodzących w ciele kobiety. Biegunka na początku ciąży zazwyczaj jest łagodna i nie wymaga konsultacji lekarskiej. Rozwolnienie w ostatnim trymestrze zwykle zwiastuje zbliżający się poród.  Organizm w ten sposób oczyszcza się i przygotowuje na wydanie dziecka na świat. Niekiedy biegunka w ciąży może być również wynikiem uciskania narządów wewnętrznych przez macicę. Do rozwolnienia może przyczynić się również stres, który dość często wiąże się ze zbliżającym się terminem porodu. Biegunka może pojawić się na 1–2 doby przed porodem. Dochodzi wówczas do oczyszczania jelit oraz przygotowania organizmu do ogromnego wysiłku, jaki towarzyszy akcji porodowej. Pod koniec ciąży obok biegunki może pojawić się również gęsty śluz z pochwy, a także skurcze.

Kobiety w ciąży są bardziej narażone na zakażenie listeriozą i salmonellą. Listerioza to choroba zakaźna, którą wywołuje bakteria Listeria monocytogenes. Źródłem zakażenia najczęściej są nieumyte warzywa i owoce, niepasteryzowane produkty mleczne, surowe mięso, owoce morza. Bakteria z rodzaju Salmonella wywołuje schorzenie nazywane salmonellozę. Salmonellą można się zarazić przez zjedzenie skażonych jaj, surowego mięsa oraz niepasteryzowanych produktów mlecznych. Dlatego tak istotne jest dokładne mycie warzyw, owoców oraz spożywanie posiłków poddanych obróbce cieplnej.

Częstą przyczyną biegunki w ciąży są również infekcje wirusowe. Zakażenie układu pokarmowego wywołują w szczególności rotawirusy i adenowirusy. Kobiety ciężarne z upośledzoną i osłabioną odpornością są bardzo podatne na ich ataki. Biegunki wirusowe są również określane jako grypa jelitowa. Wśród innych objawów, poza biegunką wymienia się symptomy towarzyszące takie jak bóle brzucha w ciąży, nudności, wymioty, osłabienie i gorączkę. Źródłem zakażenia najczęściej są chorzy w szczególności dzieci, uczęszczające do żłobka, przedszkola lub szkoły. Grypa jelitowa zwykle utrzymuje się od 2 do 5 dni. Niestety nie ma skutecznego leku. Objawy same ustępują. Należy zadbać o nawodnienie i stosować dietę lekkostrawną.

Nie należy bagatelizować biegunki w ciąży na każdym jej etapie. Warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym lub położną. Biegunka może doprowadzić do odwodnienia organizmu, co stanowi zagrożenie dla zdrowia mamy i dziecka. Szczególnie niepokojące są stany, którym dodatkowo towarzyszą takie objawy jak osłabienie, gorączka, ból brzucha czy też krwawienie.

Wśród innych przyczyn biegunki w ciąży, które nie wynikają ze zmian zachodzących w organizmie kobiety wymienia się:

  • alergie pokarmowe, nietolerancje pokarmowe;
  • infekcje wirusowe;
  • infekcje bakteryjne;
  • zatrucia pokarmowe;
  • błędy dietetyczne (niewłaściwa dieta);
  • stres.

Jak leczyć rozwolnienie w ciąży? Jakie leki stosować na biegunkę w ciąży? Co jeść i co pić podczas biegunki w ciąży?

Kobiety w ciąży mają zwiększoną podatność na zakażenia. Wynika to z osłabienia funkcji układu odpornościowego. Dlatego też są bardziej narażone na wystąpienie biegunki, zwłaszcza infekcyjnej. Dlatego należy szczególnie zadbać w tym czasie o higienę oraz dietę, a także o relaks i ograniczenie stresu. Warto również zadbać o aktywność fizyczną, gdy nie ma przeciwwskazań. Jak już wspomniano, każdy niepokojący objaw należy skonsultować z lekarzem. Krótkotrwała biegunka o łagodnym nasileniu nie stanowi powodu do obaw. Ważne, aby systematycznie podawać płyny oraz elektrolity, by nie dopuścić do odwodnienia. Kolejnym zaleceniem jest stosowanie odpowiedniej diety podczas rozwolnienia, która powinna opierać się o produkty lekkostrawne. Wymienia się tu posiłki na bazie ryżu, ziemniaków, marchewki, białe pieczywo, sucharki czy też biszkopty, chrupki kukurydziane. Zaleca się unikanie mleka i nabiału, słodyczy, potraw tłustych i smażonych, owoców, kawy oraz produktów bogatych w błonnik, które mogą nasilić perystaltykę jelit. Kobieta w ciąży nie powinna przyjmować samodzielnie leków. Warto w tej kwestii skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą w aptece. Jednym z leków, które może przyjmować ciężarna jest węgiel leczniczy, który absorbuje na swojej powierzchni czynniki wywołujące rozwolnienie w ciąży, takie jak bakterie, toksyny, pasożyty. Domowym sposobem na biegunkę w ciąży jest również picie naparów z ziół, w szczególności z mięty oraz rumianku. Należy jednak pamiętać, aby ich zastosowanie skonsultować z lekarzem.

Czy biegunka w ciąży może być niebezpieczna?

Czy biegunka w ciąży jest niebezpieczna? Z pewnością nie należy jej bagatelizować. Jak już wspomniano, krótkie i łagodne biegunki nie stanowią zagrożenia dla zdrowia mamy i dziecka. Trzeba wówczas zadbać o odpowiednie nawodnienie i uzupełnienie elektrolitów. Co w sytuacji, gdy u ciężarnej wstąpi intensywna postać biegunki lub biegunka o charakterze przewlekłym? Taki stan jest znacznie poważniejszy i wymaga konsultacji lekarskiej w trybie pilnym, z uwagi na ryzyko zaburzenia prawidłowego przebiegu ciąży. Szczególnie niekorzystne objawy to obecność krwi, śluzu w stolcu, podwyższona temperatura ciała, krwawienie z pochwy, ból brzucha, twardy brzuch. Jakimi konsekwencjami może skutkować intensywna lub przewlekła biegunka w ciąży? W skrajnym przypadku może przyczynić się do poronienia, odklejenia łożyska.

W ciąży może się również pojawić zielona biegunka. Czego jest objawem? Zielona biegunka w ciąży jest spowodowana szybkim przesuwaniem się treści pokarmowej w jelitach. Powoduje to, że żółć nie nadąża ze zmianą zabarwienia stolca z zielonkawej na brązową.

Biegunka w ciąży może mieć różne przyczyny, takie jak zmiany hormonalne, nietolerancje pokarmowe czy też infekcje bakteryjne i wirusowe. W każdym przypadku ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii, ponieważ niektóre leki lub środki mogą być niewskazane w ciąży. Lekarz pomoże ustalić przyczynę biegunki i dostosować leczenie. Nie zaleca się samodzielnego stosowania leków bez konsultacji medycznej w trakcie ciąży.